Humanizm

Na czas w ktorym zyl Luter przypadaja liczne doniosle przemiany systemu do tego czasu relatywnie ustalonego politycznie i swiatopogladowo. Wynalazki techniczne, jak kompas czy druk ksiazek zrewolucjonizowaly caly system nawigacyjny i komunikacyjny. Odkrycia geograficzne, jak podroz Kolumba do Ameryki w roku 1492, dziewiec lat po narodzeniu Lutra, zmienily caly swiatopoglad.

Skupienie sie na przemianach wywolalo oczywiscie zamieszanie. Zamieszanie, ktore wielu wydawalo sie niebezpieczne i ktore z najrozniejszych motywacji musiano zwalczac - wystarczy przypomniec meczenstwo tzw. heretykow.

Z przemianami pojawil sie rowniez nowy prad duchowy, ktory jest powodem zmian i jednoczesnie takze ich rezultatem, - humanizm (humanizm: lacin. humanitas = ludzkosc, cel: wyksztalcony czlowiek).

Formalna cecha wspolna, studia klasycznej literatury starozytnej jak rowniez nauka jezyka greckiego i lacinskiego , odnalezc mozna bylo we wszystkich nurtach humanizmu. Stad wzielo sie rowniez haslo humanistow: "Ad Fontes!" - Z powrotem do zrodel - zatem przede wszystkim oryginalne dziela greckie ze starozytnosci.

Dla siebie Luter wywiodl z tego studiowanie Biblii: zatem humanizm oznaczal dla niego przede wszystkim zwrocenie uwagi na greckie i hebrajskie oryginaly Biblii - humanizm biblijny.

Nurt ten, ktory z nowa sila zaplonal rowniez przeciwko sztywnym scholastycznym idealom ksztalcenia i wzniecil przez to opor kosciola, "wytworzyl" mnostwo wybitnych osobistosci.

Erazm z Roterdamu

Najwazniejszy przyjaciel Lutra, humanista Philipp Melanchthon, zostal wychowany przez humanistycznego uczonego Johannesa Reuchlin i jako uczony pozostawal zawsze w kontakcie z innymi humanistami, szczegolnie z Erazmem.