Bedreiging met de ban en verbranding van de bul waarin hij met de ban bedreigd werd (1520/21)
Luther distancieert zich van het pausdom
Door de voortdurende aanvallen van de kant van de Roomse Kurie wordt Luther er toe gedwongen, zijn geloofsinzichten tot een zelfstandige theologie te ontwikkelen. Zo werkt hij in de jaren 1520/21 aan de drie grote reformatorische geschriften "Aan de Christelijke Adel van de Duitse Natie", "Over de Babylonische Ballingschap van de Kerk" en "Over de Vrijheid van een Christenmens" en verwijdert hij zich nu innerlijk definitief van Rome.Daarom wordt in 1520 het ketterproces tegen hem weer ter hand genomen. Dit loopt op de 15e juni 1520 uit op de bul waarin hij met de ban bedreigd wordt, waarin van Luther defintief geëist wordt zijn leer te herroepen.
Verbranding van de banbedreigingsbul en de banvloek
Luther reageert demonstratief: hij verbrandt de bul ("Exurge Domine") op de 10e december in het jaar 1520 tegelijk met het kerkelijk wetboek en de boeken van zijn tegenstanders op de plaats, waar zich tegenwoordig de Luthereik bevindt, waarbij hij geroepen moet hebben "Omdat jij goddeloos boek de gelovigen van de Heere verdriet aangedaan hebt, daarom doe jou verdriet en vertere jou het eeuwige vuur".
Dit gedrag bezegelt zijn definitieve en onherroepelijke breuk met Rome.
De paus spreekt daarop op de 3e januari 1521 de banvloek over Luther uit.
De keizer echter ziet zich door de Luther welgezinde stemming in het land en de invloed van enige vorsten, die de invloed van de paus op de rijkspolitiek hopen te verzwakken, gedwongen om Luther te verhoren. Daarom wordt de opstandeling op de Rijksdag naar Worms ontboden en wordt hem een vrijgeleide toegezegd.
