Georg Spalatinus

(1484 - 1545)

Luthers nieuwe theologie, die op grondige kennis van de Bijbel en van de oude kerkvaders gebaseerd was, had al in 1518 bij de meerderheid van de docenten en studenten van de jonge Universiteit Wittenberg ingang gevonden. Nu moest ook de ouder wordende landsvorst Frederik de Wijze, die nog vast in het katholieke geloof stond, voor de zaak van de kerkelijke reformatie gewonnen worden. De meest bedreven pleitbezorger van zijn zaak aan het hof van de keurvorst vond Luther in Georg Burkhardt uit Spalt bij Neurenberg (daarom ook Spalatinus genoemd), die voor de geschiedenis van de Reformatie van zeer grote betekenis was.

Als een van de eersten promoveerde Georgius Burkhardus de Spalt op 2 februari 1503 aan de nieuwe hogeschool te Wittenberg, waaraan hij sinds 1502 studeerde. Al gauw werd hij de gouverneur van de jonge keurprins Johan Frederik. In korte tijd werd hij de rechterhand van de keurvorst en zijn onmisbare adviseur in literaire en wetenschappelijke zaken, en uiteindelijk archivaris, bibliothecaris en geschiedschrijver, die de keurvorst en de universiteit van boeken en tijdschriften voorzag. Hij kreeg grote invloed op de ambtsbezigheden van de keurvorstelijke kanselarij. Bij de aanstelling van docenten werd aan zijn raad zeer grote waarde gehecht. De jonge universiteit had in hem aan het hof een zeer geschikte tussenpersoon, vooral omdat hij als humanist positief stond tegenover de nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen en deze daardoor goed ingang konden vinden aan de Wittenbergse universiteit. Er bestond een bijzonder hechte vriendschap tussen Luther en Spalatinus. Luther, die de universiteit graag verder wilde verbeteren, schreef: "Ik hoop en smeek dat je ons gymnasium niet zult vergeten, en dat je zorg zult dragen voor de invoering van het Grieks en Hebreeuws". Meer dan 400 brieven aan Spalatinus zijn bekend en bewaard gebleven. Spalatinus´ verdiensten voor de Universiteitsbibliotheek waren bijzonder groot. De universiteit kwam in zijn tijd tot grote bloei. Het aantal inschrijvingen overtrof dat van alle Duitse hogescholen.

De welwillende houding van de katholieke keurvorst ten opzichte van Luther is ook en vooral aan de voorspraak van Spalatinus te danken. Zijn aandeel aan de doorwerking van de lutherse Reformatie was van groot belang.

Van 1507 tot 1511 verbleef Spalatinus niet in Wittenberg. In 1525 ging hij als Superintendent naar Altenburg in Thüringen. Zijn band met Wittenberg bleef bestaan; net als vroeger stond hij aan het hoofd van de Slot- en Universiteitsbibliotheek. Na 20 jaar in Altenburg gewerkt te hebben, stierf hij op 15 januari 1545, een dag voor het einde van zijn 61e levensjaar.